Chẩm chéo là một món ăn đặc trưng của vùng Tây Bắc, từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn của người dân nơi đây. Đặc biệt, món chẩm chéo còn là một điểm nhấn văn hóa ẩm thực độc đáo, thu hút mọi người khi đặt chân đến vùng đất này.
Vậy chẩm chéo là gì? Làm thế nào để tạo ra hương vị đúng chuẩn của món ăn này? Hãy cùng 4321.vn khám phá trong bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về món ăn độc đáo này và học cách tự tay chế biến chẩm chéo ngon đúng vị Tây Bắc ngay tại nhà!
Chẩm chéo là gì
Chẩm chéo (còn được gọi là chẳm chéo) là một loại gia vị đặc trưng của người dân tộc Thái ở vùng Tây Bắc Việt Nam, nổi bật nhất là ở các tỉnh Điện Biên và Sơn La. Đây là một loại gia vị truyền thống được sử dụng rộng rãi trong các bữa ăn hàng ngày của người dân nơi đây.
Chẩm chéo được làm từ hai nguyên liệu chính là hạt mắc khén và muối hạt to. Hạt mắc khén được nướng thơm vừa tầm rồi giã nhỏ với muối hột. Ngoài ra, người ta còn thêm vào đó các loại rau thơm, ớt, gừng, sả… tùy theo khẩu vị và sở thích của mỗi người.
Chẩm chéo có hương vị độc đáo, khác biệt, được du khách và người dân khắp cả nước yêu thích, nhớ thương và mang về làm quà mỗi khi lên vùng Tây Bắc. Chẩm chéo thường được dùng để chấm khi ăn món luộc, nướng, xôi, rau sống, hoa quả chua… tạo nên hương vị đặc trưng cho các món ăn của vùng Tây Bắc.
Chẩm chéo có mấy loại
Chẩm chéo có hai loại chính: chẩm chéo ướt và chẩm chéo khô. Chẩm chéo ướt thường được sử dụng ngay trong các bữa ăn hàng ngày. Tuy nhiên, do khó bảo quản lâu dài và vận chuyển xa nên người ta đã tạo ra chẩm chéo khô như một lựa chọn thay thế, giúp du khách có thể mua về làm quà.
Chẩm chéo có hai loại chính là chẩm chéo ướt và chẩm chéo khô. Tuy nhiên, dựa trên các nguyên liệu thêm vào thì chẩm chéo có thể có nhiều biến thể khác nhau, tạo ra những hương vị độc đáo riêng.
Dưới đây là một số loại chẩm chéo ngon khác:
Chẩm chéo ớt: Đây là một biến thể của chẩm chéo với hàm lượng ớt cao hơn. Chẩm chéo ớt có vị cay nồng, thích hợp cho những người yêu thích món ăn cay. Chẩm chéo ớt thường được dùng để chấm các món nướng, luộc hoặc chấm cùng hoa quả chua.
Chẩm chéo rau thơm: Chẩm chéo rau thơm là loại chẩm chéo có hàm lượng rau thơm cao, tạo ra một hương vị thơm ngon đặc biệt. Các loại rau thơm thường được sử dụng trong chẩm chéo rau thơm bao gồm rau mùi, mùi tàu, rau húng, lá chanh… Chẩm chéo rau thơm thích hợp để chấm các món luộc, nướng hoặc dùng cùng bánh xèo, bánh khọt…
Chẩm chéo tỏi: Chẩm chéo tỏi là loại chẩm chéo có hàm lượng tỏi cao, tạo ra một hương vị đặc trưng. Chẩm chéo tỏi thích hợp để chấm các món nướng, luộc hoặc dùng cùng các loại bánh mì, bánh xèo…
Chẩm chéo mắc khén: Chẩm chéo mắc khén là loại chẩm chéo có hàm lượng hạt mắc khén cao hơn so với các loại chẩm chéo khác. Hạt mắc khén khi được nướng lên sẽ tạo ra một hương vị thơm ngon đặc trưng, giúp tăng thêm hương vị cho món ăn. Chẩm chéo mắc khén thích hợp để chấm các món nướng, luộc hoặc dùng cùng các loại bánh mì, bánh xèo…
Mỗi loại chẩm chéo đều có hương vị đặc trưng riêng, tùy thuộc vào khẩu vị và sở thích của mỗi người mà bạn có thể lựa chọn loại chẩm chéo phù hợp nhất.
Cách làm chẩm chéo Tây Bắc Chuẩn vị
Chẩm chéo được làm từ hai nguyên liệu chính là hạt mắc khén và muối hạt to. Hạt mắc khén được nướng thơm vừa tầm rồi giã nhỏ với muối hột. Ngoài ra, người ta còn thêm vào đó các loại rau thơm, ớt, gừng, sả… tùy theo khẩu vị và sở thích của mỗi người.
Cách làm Chẩm chéo ướt
Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để bạn tự tay chế biến món chẩm chéo ướt đặc trưng của vùng Tây Bắc:
Danh sách nguyên liệu cần thiết:
- Hạt mắc khén và hạt dổi
- Lá rau mùi và rau mùi tàu
- Lá húng lủi
- Bột canh
- Gừng, ớt tươi, tỏi, và sả
Quy trình chế biến:
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu
Đầu tiên, bạn cần rửa sạch các loại rau húng, rau mùi, rau mùi tàu. Gừng sau khi gọt vỏ cần được cắt thành những lát mỏng. Với sả, bạn chỉ cần lấy một khúc phần đầu.
Bước 2: Pha chế chẩm chéo
Tiếp theo, bạn cho rau húng, rau mùi, rau mùi tàu, gừng, sả, tỏi, hạt mắc khén, hạt dổi, một muỗng cà phê bột canh và ớt tươi vào cối và dùng cối đập nhuyễn.
Bước 3: Hoàn thiện món ăn
Với những nguyên liệu cơ bản và quy trình chế biến đơn giản, bạn đã có thể tạo ra một loại gia vị chấm đặc sắc, mang đậm hương vị Tây Bắc.
Món chẩm chéo sau khi đã giã nhuyễn, khi kết hợp với các món ăn khác sẽ tạo nên một hương vị hấp dẫn khó cưỡng. Mùi thơm của gừng, sả, các loại rau, vị cay nồng của ớt và vị mặn của bột canh tạo nên một sự kết hợp độc đáo, khó quên.
Cách làm Chẩm chéo khô
Nguyên liệu làm Chẩm chéo khô
- Muối hột
- Gừng, Sả, Ớt, Tỏi
- Rau thơm: Mùi, mùi tàu, rau húng, lá chanh
- Hạt mắc khén và hạt dổi
Cách làm Chẩm chéo khô
- Mắc khén và hạt dổi đem rang chín tới trên bếp rồi giã nhuyễn thành bột.
- Gừng, Sả, Ớt, Tỏi rửa sạch sau đó giã nhỏ để riêng một bát. Bạn không nên xay nhuyễn các nguyên liệu mà giã nhỏ sẽ ngon hơn.
- Các loại rau thơm đem rửa sạch rồi thái vừa nhỏ. Sau khi rau ráo nước rang khô vừa phải. Riêng lá chanh bạn thái nhỏ mịn là được.
- Muối hột rang sơ qua cho khô. Sau đó nhã nhỏ muối hột.
- Trộn muối và bột mắc khén, hạt dổi theo tỷ lệ: 1kg muối : 0,06 kg bột mắc khén, hạt dổi.
- Trộn tiếp từng nguyên liệu gia vị và rau thơm vào.
Chẩm chéo chấm món gì ngon
Chẩm chéo là một loại gia vị đa năng, có thể sử dụng để chấm nhiều loại món ăn khác nhau, tạo nên hương vị đặc trưng và tăng thêm sự hấp dẫn cho bữa ăn. Dưới đây là một số món ăn phổ biến mà chẩm chéo có thể được sử dụng:
Chẩm chéo chấm hoa quả chua
Chẩm chéo thường được dùng để chấm các loại trái cây có vị chua như mận, xoài, mơ, dưa chuột… Khi chấm cùng chẩm chéo, vị chua của hoa quả sẽ được giảm đi, đồng thời tăng thêm hương vị đặc trưng, tạo nên một món ăn vừa ngon miệng vừa kích thích vị giác.
Chẩm chéo chấm các món luộc
Thay vì sử dụng nước mắm tỏi ớt hay muối tiêu chanh, chẩm chéo có thể được dùng để chấm thịt luộc, rau luộc… Hương vị đặc trưng của chẩm chéo sẽ giúp món ăn trở nên đậm đà hơn, tạo nên sự mới lạ và hấp dẫn cho bữa ăn.
Chẩm chéo chấm các món nướng
Người dân Tây Bắc thường sử dụng chẩm chéo như một loại gia vị chấm quan trọng khi ăn các món nướng. Món thịt trâu gác bếp, pa pỉnh tộp, cá nướng, lợn cắp nách… khi được chấm cùng chẩm chéo sẽ tạo nên hương vị đặc trưng, khó quên.
Chẩm chéo chấm măng luộc, hoa quả xanh
Chẩm chéo cũng rất phù hợp khi dùng để chấm măng luộc, hoa quả xanh. Hương vị đặc biệt của chẩm chéo sẽ giúp món ăn trở nên thú vị hơn, tạo nên sự hòa quyện giữa vị ngọt, chua, cay và mặn, đem lại trải nghiệm vị giác độc đáo cho người thưởng thức.
Các loại chẩm chéo ngon khác
Chéo thúa nâu (chéo đậu tương lên men)
Chéo thúa nâu được chế biến một cách cầu kì nhất trong các loại chéo. Hạt đỗ sau khi ngâm thì luộc và đãi vỏ cho sạch, sau đó để ráo và gói vào lá cho lên men. Sau khi đậu đã dậy mùi thì đem đi trộn với ớt, muối rồi nắn thành những miếng bánh và phơi khô trên bếp.
Khi ăn thì bạn đem những bánh thúa nâu trên nướng cho vàng rồi giã với chéo cơ bản là có thể ăn được.
Chéo tắp cáy (chéo gan gà)
Chéo tắp cáy với nguyên liệu chính được làm từ gan gà hay gan vịt. Gan gà được nướng để khử mùi tanh, cho vào cối để giã với lá chanh và chéo cơ bản là bạn đã có thể ăn được.
Chéo khá (chéo riềng)
Chéo khá chủ yếu được làm từ riềng thái mỏng, lá chanh, cho vào cối giã nhuyễn với chéo cơ bản. Khi ăn sẽ cảm nhận được vị bùi bùi, hơi đắng, ăn cùng các món luộc, nướng đều ngon.
Chéo nặm xổm (chéo nước chua)
Chéo nặm xổm với thành phần chính là mè, cá nướng, nước măng chua. Mè thì rang vàng rồi giã nhuyễn thành bột, cá nướng cũng đem đi giã mịn và sau đó trộn 2 nguyên liệu này với chéo cơ bản và ít nước chua là hoàn thành.
Bài viết này 4321.vn đã giúp bạn giải đáp thế nào là chẩm chéo và đã tổng hợp công thức làm món chẩm chéo cho bạn rồi đấy! Hy vọng bạn có thể vào bếp “chiêu đãi” người thân nước chấm độc đáo này trong bữa cơm gia đình nhé!
Xem thêm:
