Những câu chuyện lịch sử ở Thành Cổ Quảng Trị
Thành cổ Quảng Trị là di tích Quốc gia đặc biệt nằm ở trung tâm thị xã Quảng Trị. Theo sử cũ, thành được xây dựng lần đầu tiên dưới triều Gia Long, đến năm 1809, vua Gia Long cho dời đến xã Thạch Hãn (tức vị trí ngày nay).
Ban đầu, thành cổ Quảng Trị được xây bằng đất nhưng đến năm 1839 dưới thời vua Minh Mạng, được xây lại bằng gạch, mang kiến trúc phòng thành. Thành có dạng hình vuông, chu vi tường thành là hơn 2.000 m, cao hơn 4 m, dưới chân dày hơn 12 m, bao quanh có hệ thống hào, bốn góc thành là 4 pháo đài nhô hẳn ra ngoài.
Thành được xây theo lối kiến trúc thành trì tiêu biểu của Việt Nam với tường thành bao quanh hình vuông được làm từ gạch nung cỡ lớn được kết dính bằng vôi, mật mía. Thành trổ bốn cửa chính ở 4 hướng. Mỗi cổng thành gồm hai tầng: tầng dưới được xây vòm cuốn theo kỹ thuật “bốn viên kê dọc, nêm giữa, đội khuôn”; tầng trên là một vọng lâu xây bằng gạch, mái cong, lợp ngói âm dương.
Nội thành có nhiều công trình kiến trúc được xây dựng nhằm mục đích phục vụ cho việc ở và làm việc của các cơ quan thuộc bộ máy hành chính của tỉnh khi đó. Trong đó, hành cung là công trình trọng yếu, là nơi để Vua ngự và thăng quan cho các quan cấp tỉnh hay tổ chức các lễ tiết trong năm.
Ngoài những công trình được xây dựng dưới thời Nguyễn còn lại như hành cung, dinh tuần phủ, dinh án sát, ngục thất, khám đường… Thành cổ Quảng Trị lại có thêm nhà lao, toà mật thám, trại lính khố xanh, cơ quan thuế đoạn… khi thực dân Pháp đặt chính quyền bảo hộ ở đây vào năm 1929.
Đến năm 1972, nơi này đã diễn ra một cuộc chiến khốc liệt giữa quân ta với Mỹ – Ngụy trong suốt 81 ngày đêm. Sau khi quân giải phóng chiếm được thành cổ Quảng Trị, Mỹ không chấp nhận được việc mất thành nên đã phát động cuộc chiến để giành lại thành và gây sức ép với ta trước thềm Hội nghị Paris. Trong suốt 81 ngày đêm, Mỹ đã trút xuống nơi này hơn 328.000 tấn bom đạn.
Thế nhưng, mặc mưa bom bão đạn, quân giải phóng vẫn tiến về phía trước với sự kiên cường và lý tưởng cao đẹp. Kết thúc cuộc chiến, mặc dù giành chiến thắng nhưng quân ta vẫn thiệt hại rất nhiều, hàng ngàn người đã ngã xuống mãi mãi. Từ đó, thành cổ Quảng Trị được báo chí nước ngoài gọi là “cối xay thịt người”, còn sông Thạch Hãn được gọi là “dòng sông máu”.
Người ta gọi thành cổ Quảng Trị là “nghĩa trang không nấm mồ”, vì nơi đây chỉ có một nấm mồ chung, một ngôi mộ tập thể đó là đài tưởng niệm ở trung tâm. Dưới chân nấm mồ được đắp theo hình bát giác, tượng trưng cho bát quái, bốn lối bậc cấp đi lên tượng trưng cho tứ tượng. Bên trên tầng dâng hương là mái đình Việt cách điệu.
Giữa đài dựng một biểu tượng cây đền thờ cao 8,1m tượng trưng cho 81 ngày đêm máu lửa oanh liệt và được ví như đèn Thiên Mệnh. Ở chính giữa ngôi mộ là nơi đặt “hành trang người lính”, đó là những vật dụng rất đỗi giản dị đồng hành cùng người chiến sĩ trong mọi bước chân.
Ngày nay thành cổ Quảng Trị trở thành công viên lớn nơi cuộc sống thanh bình diễn ra. Đến đây, bất cứ ai cũng cảm thấy bồi hồi, xúc động, dường như mảnh đất này có điều gì đó thân thương, ấm áp. Mỗi người đến đây đều thành kính dâng hương tỏ lòng biết ơn sự hy sinh cao cả của những người anh hùng.
Các hoạt động, trải nghiệm nổi bật ở Thành Cổ Quảng Trị
Khám phá kiến trúc của khu di tích
Thành Cổ Quảng Trị ngày nay vẫn còn lưu giữ một số công trình cổ như hệ thống hầm ngầm, cổng thành, đền đài và các nhà tù xưa. Tất cả đều được phủ một lớp rêu và cây, càng tô thêm vẻ trầm mặc cho khu di tích. Bên cạnh đó bạn còn có dịp tìm hiểu về triết lý âm dương trong kiến trúc của Thành Cổ.
Tham quan các công trình tại Thành Cổ
Tại khuôn viên của Thành cũng như khu vực ngoại thành có nhiều công trình tưởng niệm như đài tưởng niệm, tháp chuông, bảo tàng, công viên, quảng trường… để du khách trải nghiệm và lưu lại những kỉ niệm đáng nhớ cùng bạn bè, người thân.
Dâng hương viếng mộ và thả vòng hoa trên Sông Thạch Hãn
Hòa vào không khí tôn kính và tri ân trong những ngày lễ đặc biệt như 27/7, du khách khi tham quan Thành cổ Quảng Trị có cơ hội tham gia hoạt động dâng hương viếng mộ các vị anh hùng liệt sĩ tại đài tưởng niệm. Bên cạnh đó, du khách còn có cơ hội thưởng thức những món ăn đặc sản của địa phương tại các gian hàng ở công viên gần khu vực sông Thạch Hãn và tham gia thả vòng hoa trên sông.
Tham quan Nhà tù Lao Xá
Nhà tù Lao Xá cũng là một chứng tích lịch sử quan trọng nên tham quan khi đến Thành cổ Quảng Trị. Nhà lao này được xây dựng từ thời Nguyễn, với kiến trúc vô cùng đặc biệt. Dù như hầu hết các công trình khác, Lao Xá đã trải qua những khó khăn trong thời chiến tranh và hiện chỉ còn lại hệ thống xà lim từ thời Pháp thuộc, nhưng nó vẫn là một điểm đến thú vị đối với những ai muốn khám phá và tìm hiểu lịch sử Việt Nam.
Du lịch Thành Cổ vào ban đêm
Khác với chuyến “du hành” lịch sử thiêng liêng vào ban ngày, bạn sẽ có những trải nghiệm tâm linh độc đáo khi ghé thăm Thành cổ vào ban đêm. Khi Thành cổ lên đèn cũng là lúc du khách được thả mình trong không gian cổ kính, huyền bí mà rực rỡ trong ánh đèn hiện đại. Kết hợp cùng hoạt động thả đèn hoa đăng lung linh, thơ mộng trên sông Thạch Hãn. Đây chắc chắn sẽ là một trải nghiệm đáng nhớ trong chuyến du lịch đến Quảng Trị.
Một số kinh nghiệm khi tham quan Thành Cổ
-Nếu bạn muốn dâng hương đến các anh hùng liệt sĩ, bạn cần liên hệ với ban quản lý di tích và chấp hành theo đúng quy định để được làm lễ dâng hương một cách trang trọng nhất.
-Vị trí Thành Cổ Quảng Trị nằm ngay trung tâm thị xã nên rất thuận tiện để bạn đến đây bằng các phương tiện khác nhau. Du khách ở xa có thể đặt vé máy bay đến sân bay Huế hoặc sân bay Đồng Hới rồi thuê xe khách liên tỉnh đến thị xã Quảng Trị bằng xe khách.
-Gần khu di tích có khá nhiều nhà nghỉ, khách sạn, tiện lợi cho việc lưu trú và tham quan các điểm đến nổi tiếng khác của Quảng Trị. MIA.vn gợi ý đến bạn một số chỗ như Sai Gon Dong Ha Hotel, Muong Thanh Grand Quảng Trị, Khách sạn Golden.
-Nơi đây được coi là vùng đất thiêng liêng bởi mỗi tấc đất đều thấm đẫm máu xương của biết bao anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống cho nền độc lập tự do, vì vậy khi đến đây bạn nên đi đứng nhẹ nhàng, trang phục lịch sự, thái độ tôn trọng và nghiêm minh, không nên đùa giỡn.
