Chùa Giác Lâm – viên ngọc độc nhất vô nhị trong hành trình hành hương đến thành phố Hồ Chí Minh. Đây là ngôi chùa có niên đại hàng trăm năm tuổi, mang đến góc nhìn cận cảnh về kiến trúc Phật Giáo đầu thế kỷ XVII cũng như không gian thiền định hiếm có.
Với những người yêu thích các điểm đến tâm linh ở Sài Gòn thì có lẽ, Chùa Giác Lâm chính là điểm đến trong hành trình khám phá Sài Gòn hoa lệ. Ngoài kiến trúc độc đáo và câu chuyện hình thành đầy thú vị, Chùa Giác Lâm thu hút khách thập phương đến lễ bái, khấn nguyện, tận hưởng không khí thanh tịnh, an yên.
Trải qua 3 thế kỷ, nhiều ngôi chùa cổ đã không còn, nhưng may mắn thay, tổ đình Giác Lâm vẫn tồn tại uy nghi, làm chứng cho bao cuộc thịnh suy của Sài Gòn – Gia Định, xứng đáng là di tích lịch sử, văn hóa quý giá của Việt Nam.

Tìm hiểu lịch sử chùa Giác Lâm Tân Bình

Nếu có dịp đến tham quan chùa Giác Lâm, du khách nên tìm hiểu về lịch sử của ngôi chùa để có thể biết hết được nét văn hóa lịch sử độc đáo nơi đây.
Vào mùa xuân năm 1744, dưới thời vua Nguyễn Phúc Khoát, chùa bắt đầu được các cư sĩ đóng góp để xây dựng. Ban đầu, người ta gọi chùa với nhiều cái tên Cẩm Sơn, Sơn Can hay Cẩm Đệm.
Năm 1774, thiền sư Viên Quang cho đổi tên thành chùa Giác Lâm. Lúc này, Giác Lâm đã trở thành trung tâm Phật giáo hàng đầu tại khu vực, thu hút rất đông Phật tử.
Năm 1798, sau nửa thế kỷ xây dựng, chùa được trùng tu, mở rộng và ngày càng phát triển hoạt động Phật giáo.
Ngày 3 tháng Chạp năm Đinh Hợi (1827), thiền sư Viên Quang qua đời, thiền sư Hải Tịnh lên kế vị.
Từ năm 1939-1945, chùa được tiến hành trùng tu. Thời gian này, chùa là nơi trú ẩn của rất nhiều nhà hoạt động cách mạng.
Năm 1953, chùa tiếp nhận cây bồ đề và viên ngọc xá lợi Phật từ Sri Lanka và đưa về chùa Long Vân an trí.
Ngày 16/11/1988, chùa Giác Lâm được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia.

Khám phá kiến trúc độc đáo tại chùa giác lâm

Nét đẹp kiến trúc đặc trưng của chùa Nam Bộ

Đến ngày nay, Chùa Giác Lâm vẫn duy trì nét kiến trúc mang đậm nét văn hóa và phong cách truyền thống của các chùa Nam Bộ trong quá khứ. Chùa được thiết kế theo hình chữ tam, có ba dãy nhà ngang được liên kết với nhau, sắp xếp theo một bố cục hình chữ nhật bao gồm chính điện, giảng đường và nhà trai.

Cổng nhị quan

Cổng nhị quan của chùa Giác Lâm được hoàn thành vào năm 1945, đặc điểm nổi bật là hai con sư tử ở hai góc cổng, thể hiện nét văn hóa Ấn Độ và hình tượng đầu rắn Naga đặc trưng của Phật giáo Khmer. Cổng được thiết kế với hình dạng chân quỳ, trang trí với hoa văn chạm nổi đặc trưng. Trên cổng, có ghi dòng chữ Hán kể về truyền thuyết Ô Quan Thái tử đời Đường. Ngoài ra, cổng chùa không được xây thẳng về phía chính điện, theo quan niệm cổ xưa, tránh việc quỷ thần đi thẳng vào khu vực chính của ngôi chùa.

Cổng tam quan

Ban đầu, khi chùa Giác Lâm được xây dựng, không có cổng tam quan. Cho đến năm 1955, nhà chùa mới bắt đầu xây dựng cổng tam quan, hướng về phía Nam và nằm sát bên đường Lạc Long Quân ngày nay. Hai bên của cột trụ được chạm khắc câu đối bằng chữ Hán. Đặc biệt, cổng chùa luôn mở cửa chào đón những ai muốn tìm hiểu và hướng theo đạo Phật.

Mái chùa Giác Lâm

Mái chùa được thiết kế theo hình bánh ít phổ biến trong kiến trúc miền Nam, tạo cảm giác gần gũi, thân thiện với người dân. Mái có bốn vạt, thẳng và không có diềm đầu đao như ở các đình chùa ở miền Bắc. Trên đỉnh mái là hình tượng “lưỡng long tranh châu,” thể hiện sự trang trọng và tôn kính đối với đạo Phật.

Khu chánh điện

Phía trước chánh điện là sân hình chữ nhật, với chiều ngang 20m và chiều rộng 10m. Nơi đây có bàn thờ với tượng A Di Đà, Thích Ca, Di Lặc và hai bàn thờ hai bên với tượng Quan Thế Âm, Đại Thế Chí. Điện phật tổ rất trang nghiêm, gồm ba bàn thờ được sắp xếp theo thứ tự từ cao đến thấp: Bàn Di Đà, bàn Hội Đồng, bàn Tam Bảo.
Chánh điện Chùa Giác Lâm có bốn cột chính gọi là tứ trụ, biểu tượng cho “tiên bái Phật, hậu bái Tổ”. Bên cạnh đó, nơi đây có tổng cộng 56 cột to. Mỗi cột được chế tác công phu, chạm khắc các câu đối và trang trí bằng thiếp vàng. Giữa các hàng cột cũng được khắc họa các đề tài trang trí truyền thống như tứ linh, tứ quý, hoa điểu…
Khu thờ bên trong chính điện Chùa Giác Lâm rực rỡ và tráng lệ. Tại đây, bạn có thể bắt gặp nhiều bức tượng to lớn như tượng Phật A Di Đà, Phật Thích Ca, Di Lặc Bồ Tát, Thế Chí Bồ Tát, Quan Thế Âm Bồ Tát, cùng với bộ tượng Cửu Long được đúc từ đồng. Điểm đặc biệt tại đây là sự hiện diện của 2 bộ tượng Thập Bát La Hán và 2 bộ Tượng Thập Điện Diêm Vương.
Đỉnh tường chính điện và tháp tổ Hồng Hưng có hơn 7.000 chiếc đĩa trang trí. Trong đó, hơn 6.000 chiếc đĩa được sử dụng tại tường chính điện và hơn 1.000 chiếc ở tháp tổ Hồng Hưng. Các đĩa trang trí này chủ yếu được sản xuất từ lò gốm Lái Thiêu, Bình Dương, cùng với một số đĩa nhập khẩu từ Nhật Bản và Trung Quốc. Điều này làm cho Giác Lâm trở thành ngôi chùa sở hữu kỷ lục là ngôi chùa “có số lượng đĩa trang trí nhiều nhất Việt Nam.
Đằng sau khu vực chánh điện của chùa Giác Lâm là nơi đặt bàn thờ nhà tổ, nơi tôn kính các vị hòa thượng trụ trì của chùa theo từng thời kỳ. Đối diện bàn thờ nhà tổ là bàn thờ Phật Chuẩn Đề, Phật A Di Đà và Thập Điện Diêm Vương.
Gần khu vực bàn thờ nhà tổ là phòng giảng đường được xây dựng theo kiểu mái nhà chính điện. Đây là nơi các tăng ni, pháp tử thường tham dự các sự kiện quan trọng và lễ hội lớn tại chùa Giác Lâm. Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và Mỹ, phòng giảng đường còn được sử dụng để đào tạo cán bộ và triển khai công tác trinh sát trong khu vực nội thành.

Chùa Giác Lâm Thành phố Hồ Chí Minh có gì tham quan?

Bảo Tháp Xá Lợi: Bảo Tháp có hình lục giác 7 tầng được xây dựng lại năm 1970 theo bản thiết kế của kiến trúc sư Vĩnh Hoằng. Đến năm 1975 thì tạm dừng, mãi đến năm 1993 mới được xây dựng tiếp. Bảo Tháp được hoàn thành năm 1994 cao 32,7m, rộng hơn 600m2, quay mặt về hướng Bắc.
Ba khu tháp mộ cổ: Các khu tháp mộ được xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX thờ các thiền sư, hòa thượng và tu sĩ có nguyện vọng được chôn cất tại chùa.
Các hiện vật quý: Hiện tại, chùa Giác Lâm lưu giữ 119 pho tượng. Nổi tiếng nhất là tượng Thích Ca bằng gỗ, tượng Thích Ca sơ sinh bằng đồng, hai tượng Thập Bát La Hán, tượng Ngũ Hiền,… Trong đó, bộ tượng Thập Bát La Hán là minh chứng rõ nét nhất về quá trình phát triển Phật giáo tại Nam Bộ, mang đặc điểm Phật giáo riêng biệt của người Việt. Ngoài ra, chùa còn lưu giữ nhiều công trình chạm khắc gỗ quý như: bao lam chạm lộng, hoành phi, câu đối thếp vàng, bàn thờ và nhiều pháp khí, đồ thờ cổ,…

Ăn gì khi đến chùa Giác Lâm?

Đến tham quan chùa cổ Giác Lâm, không chỉ được tìm hiểu về lịch sử, kiến trúc, du khách sẽ được thưởng thức rất nhiều món ăn chay. Trong đó, nổi tiếng nhất phải kể đến những món ăn mang thương hiệu của chùa như: cơm tấm chùa Giác Lâm, bánh mì chay chùa Giác Lâm, bánh ướt chay chùa Giác Lâm,…

Những lưu ý khi tham quan chùa Giác Lâm Sài Gòn

-Ăn mặc kín đáo, phù hợp.
-Chuẩn bị lễ vật tùy tâm để cúng tại chùa.
-Đi nhẹ, nói khẽ, hạn chế cười đùa.
-Không vứt rác bừa bãi trong khuôn viên.
-Không trèo lên tượng Phật khi chụp ảnh.